İş Kazası Meydana Gelmeden Alınabilecek Önlemler

İş kazası, hemen her meslek grubunda sıklıkla yaşanabilecek durumların başında gelir. Ancak pek çok çalışan ve işveren “iş kazası nedir?” sorusuna net cevap veremez. Ancak iş sağlığı ve güvenliği kanununa göre iş kazası tanımı “işyerinde ve işin yapımında oluşan ölüme neden olan ya da vücudun bütünlüğünü fiziksel ya da ruhen bozan olaylar” olarak karşımıza çıkar. İş kazası sebepleri oldukça fazla olabileceği gibi aynı zamanda işten işe göre değişiklik gösterebilir. En temel iş kazaları nedenleri şöyledir:

• Çalışanların kişisel olarak alacakları önleyici donanımları almamış olmaları, (Örneğin; koruyucu kaskın takılmaması)
• İş alanında dikkatsiz ve uygun davranışlar sürdürmek,
• İş sürecinde uykulu, yorgun ya da hasta bir şekilde çalışmak,
• İş alanında gerekli olan güvenlik önlemlerinin dışına çıkmak,
• İş alanında sağlanması gereken düzenin sağlanmamış olması.

İş kazası önlemleri ise şöyle sıralanabilir :

• Belirlenen iş sahasının kendine ait olan iş sağlığı ve güvenliği kanunlarını yerine getirmesi,
• Çalışan kişilerin çalışma alanlarının güvenlikli bir şekilde tasarlanmış olması ve bu güvenlik önlemlerine uygun olan düzenlemelerin denetlenmesi,
• Kişisel koruyucu donanımların hemen her birinin dikkate alınarak kullanılması,
• İş alanında kullanılan iş cihazlarının kullanımı ve onarımının dikkate alınması,
• İş sahasında bulunan çalışan, iş hekimi, iş hemşiresi gibi tüm çalışanların düzenli biçimde eğitimlere alınması,
• Çalışanların düzenli olarak sağlık durumlarının kontrol edilmesi,
• Hasta, yorgun ya da uykusuz olan işçilerin çalışılmasının önüne geçilmesi.

İş kazalarının hemen her biri belirli bir önlemi olur. Bu önlemleri alarak ve gerekli kontrolleri sağlayarak iş kazalarının en aza indirilmesi mümkündür.

İş Kazası Önleme Mekanizmaları Nelerdir?

İş kazası önleme mekanizmaları birbirinden farklılık gösterir ve çeşitleri bulunur:

1. Emniyetsiz Durumların Ortadan Kaldırılması: İş kazası alınabilecek önlemler arasında ilk sırada emniyetsiz durumların ortadan kaldırılması bulunur. Bu madde sayesinde iş yaşamında yaşanacak olan hemen her kaza yaşanmadan önlemi alınması mümkün olabilir. Emniyetsiz durumların ortadan kaldırılması oldukça kolay bir işlem olurken, rutin kontroller sağlanarak devamlı güvence altına alınabilir. İlk aşama olarak emniyet önemleri gerekli şekilde alınırken ayrıca ortaya çıkan emniyet riskleri de hızlı bir şekilde çözülmelidir. Yapılan çözümlerin gerekli ve sürekli olması önemlidir. Bu alanda iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri dikkate alınmalıdır.
2. Emniyetsiz Hareketlerin Engellenmesi: Emniyetsiz hareketlerin çoğu insan kaynaklı olur. Çalışan kişilerin eğitim seviyesi, psikolojik uygunluğu, fiziksel yeterliliği hatta sosyo-ekonomik durumları dahi bu noktada önemlidir. Bu noktalar için değişim yapmak oldukça zorlayıcı görünebilir. Bu kısmın en kolay olan çözümü ise işçi ve iş sahasında çalışan doktor, hemşire vs. kişilerin hemen her birinin düzenli aralıklarla eğitim almasıdır. Bu eğitimler kişilerin iş yaşamları için etken olurken bunun yanı sıra kişisel koruyucu donanımlar bakımından bilgilendirici olmalıdır.
3. Çalışma Sahası ve Çalışma Sürecinde Doğru Yöntemlerin Kullanılması: İş kazalarının en aza indirilmesi için en önemli noktalardan biri de çalışma sahası ve sürecidir. Çalışma sahasının doğru şekilde düzenlenmiş olması ve çalışma sürecinde doğru yöntem ve sıralamanın yapılması gerekir. Bu düzenleme ve sıralama işlemi için de verimlilik hesaplamlarının doğru yapılması gerekir. Çalışan her birimin çalışma kapasitesinin en iyi şekilde hesaplanmış olması sayesinde çalışanlarda oluşan yorgunluk, uykusuzluk vb. durumların önüne geçilebilir.
4. Kişisel Koruyucuların Kullanımı: İş kazalarının önüne geçilmesi için son madde doğru kişisel koruyucu donanım ekipmanları kullanımıdır. Kişisel koruyucu donanım ekipmanları kaza ihtimaline karşı zararı minimuma çekebilmek için kullanılır.

İş Güvenliği Ekipmanları Nelerdir?

İş güvenliği ekipmanları, kişilerin iş kazalarından en az yara almalarına yardımcı olan esas materyallerin başında gelir. İş güvenliği ekipmanlar içerisinde iş güvenliği kıyafetleri de bulunur. Bu kıyafetlerin her biri yapılan işe en uygun şekilde tasarlanır ve kullanılır. Bu ekipmanların bazı sektörlerde kullanımı zorunludur. Ancak yeterli eğitim ve denetim olmayan hallerde çalışanlar bu ekipmanları kullanmaktan çekinebilir.

En basit iş güvenliği ekipmanları:

• Koruyucu iş güvenliği ayakkabıları ve botları,
• Burun korumalı ve delici kesici cisim batmalarına karşı yaralanmalardan koruyucu güvenlik ayakkabıları,
• Baret, darbe emici şapka genel olarak baş koruma ekipmanları,
• Özellikle inşaat yapım ve yıkım işlerinde oluşan toz vb. durumlar için konik ve katlanabilir toz maskesi, yarım veya tam yüz solunum koruma ekipmanları, yüz siperliği,
• Çoğunlukla yüksek bina yapımı vb. yüksek alanlarda çalışmak zorunda olan çalışanlar için yüksekten düşme koruyucuları, yüksekte çalışmaya uygun olan ekipmanlar,
• Gözlük, maske, göz ve yüz koruma ekipmanları,
• Kulak koruyucular, kulak tıkaçları ve kulaklıklar,
• Koruyucu eldivenler ve
• Yanmaya dayanıklı malzemeden yapılmış olan kıyafetler

olarak karşımıza çıkar.

Bu gibi iş güvenliği ekipmanları ile yapılan işlerden en az hasarın alınması sağlanır. Ancak tüm işler için aynı ekipmanların kullanımı söz konusu olamaz. Her işin kendine özel tasarlanmış olan ekipmanları bulunur. Bu nokta da kişisel koruyucu donanımlar ile iş güvenliği ekipmanları karıştırılır. Ancak ikisi farklıdır. Kişisel koruyucu donanımlar, çalışanların hemen her birini sağlık ve güvenlik bakımından tehlike ve risklerden korunabilmesi amacıyla kullanılan giyilen, tutulan, kullanılan cihaz alet araç ve gereçlerin bir bütünüdür. İş güvenliği ekipmanları içerisinde kişisel koruyucu donanımlar da yer alır. Son olarak iş kazaları ve önlemleri yalnızca kişisel sorumluluk alanına girmez. İş verenler de bu konuda dikkatli olmalı denetimler, eğitimler gibi iş kazalarının önüne geçilebilecek mekanizmaları düzenlenmelidir.